جنگ جدید منطقه: مثلث امریکا ، طالبان و پاکستان بر ضد ایران

سید علی موسوی

موضوع طالبان افغانستان و طالبان پاکستان و نقش سازمان اطلاعات این کشور در همکاری همزمان با طالبان و آمریکا از جمله محور هایی است که بسیار پیچیده است و تحلیلگران نمی توانند به راحتی برای آن فرمولی بنویسند. خبر در گفتگو با مرتضی پویا وزیر کشور اسبق پاکستان دراین باره به گفتگو نشسته است.ادامه…

مسئله پاکستان، ایران و افغانستان فوق العاده پیچیده است. مسئله فقط این نیست که دیپلماسی پاکستان تا چه اندازه پاسخگوی حل مسائل این منطقه است بلکه دیپلماسی ایران و افغانستان و حتی طالبان و قبایل ذی‌نفع در این ماجرا نیز مطرح است. چوبی که ما در حال حاضر می‌خوریم، چوب سی‌آی‌ای است. سی‌آی‌ای ایران را بهانه قرار داده و دیگران را با این چوب می‌زند همان طور که قبلا افغانستان و پاکستان را بهانه کرده بود و آنها را با این چوب می‌زد.

اگر بخواهیم تحلیل کنیم این مسئله را که اکنون میان پاکستان و افغانستان و ایالات متحده چه می‌گذرد، باید بگوییم وضعیت فعلی بسیار شبیه وضعیت دو سال آخر حکومت ضیاء الحق است. امریکایی‌ها در دو سال آخر حکومت ضیاء الحق تلاش کردند رشته ارتباطی خود را با او و اطرافیانش قطع کنند. به این دلیل که بر خلاف بسیاری که می‌گفتند ضیاء الحق امریکایی است و او را نوکر امریکا می‌نامیدند، ضیاء الحق در دو سال آخر حکومتش گرایش شدیدی به ایران پیدا کرده بود تا آنجا که بدش نمی‌آمد برای نزدیکی به ایران حتی با امریکایی‌ها در بیفتد. الان هم همین اتفاق افتاده است. دولت پاکستان تمایل بسیاری برای نزدیکی به ایران دارد در حالی که این نزدیکی به هیچ عنوان باب میل امریکایی‌ها نیست.

در حال حاضر امریکایی‌ها در افغانستان سیاستی کاملا ظالمانه اتخاذ کرده‌اند. دیگر از این ظالمانه‌تر امکان ندارد. امریکایی‌ها هیچ ایده و فرصتی در حال حاضر در افغانستان ندارند. تنها چیزی که برای آنها مانده این است که فرصتی برای اسرائیل بخرند.

تروریسم. این اعتقاد وجود دارد که ریشه تروریسم در طالبان و ایده‌های افراطی در پاکستان است. درست به همین دلیل است که نخست وزیر انگلیس نیز به خود اجازه می دهد تا بگوید پاکستان به هند و سایر کشورها تروریسم صادر می کند. اسرائیلی‌ها خیلی مایلند در این جا از آب گل‌آلود ماهی بگیرند تا از گزند اسلام‌گرایان در امان باشند. چرا که خطر تروریسم در پاکستان بیش از آن که به امریکایی‌ها نزدیک باشد به اسرائیلی‌ها نزدیک است.

از طریق سپاه صحابه. سازمان امنیت و اطلاعات پاکستان به شدت تحت نفوذ سپاه صحابه است. ملا عمر به تنهایی آدم خوبی بود. برخی از علمای شیعه پاکستان روابط خوبی با اوداشتند. ملا عمر به هیچ وجه چهره شری نبود. متاسفانه تحت تاثیر سپاه صحابه قرار گرفت و منحرف شد. بهتر است بگوییم سپاه صحابه بر ملاعمر تحمیل شد. امریکایی‌ها و عربستانی‌ها برای تخریب طالبان بسیار فعالیت کردند و الا طالبان هیچ گاه نمی‌خواست به موقعیتی برسد که بخواهد چنین قوه تخریبی داشته باشد و تبدیل به قوه شر شود.

طالبان پاکستان همان سپاه صحابه است فقط اسمش را عوض کرده است. طالبان پاکستان یعنی سپاه صحابه.

عربستان شرارتش را ترک نکرده اگر چه روز به روز ضعیف‌تر می‌شود. گاهی می‌خواهد با ایران باشد گاهی می‌خواهد علیه ایران شود. عربستان در حال حاضر مرگ خودش را شاهد است. ایدئولوژی وهابیت عربستان در حال زوال است. آنها می‌خواهند خود را از این زوال نجات دهند. عربستانی‌ها در پاکستان و افغانستان به شدت منفورند.

خیلی با هم متفاوتند. اگر مقایسه‌ای میان کارها و جنایات طالبان افغانستان با طالبان پاکستان انجام دهید به خوبی در می‌یابید که طالبان پاکستان بسیار از طالبان افغانستان انسان‌تر و متمدن تر هستند.

طالبان پاکستان برای همه کار می‌کند. آنها از هند پول می‌گیرند، از عربستان سعودی پول می‌گیرند برای امریکایی‌ها هم کار می‌کنند.

نه آنها فقط به دنبال شیطنتند. هیچ چیز دیگری نمی‌خواهند. آنها که نمی‌توانند به اسلام‌آباد برسند. ما ارتش داریم و ارتش اجازه نمی‌دهد طالبان برای خود هر کاری می‌خواهد بکند. هم ارتش و هم دولتمردان پاکستانی با طالبان کاملا مخالفند. می‌دانید چیست. جوبندی‌ها ۱۰ درصد پاکستان را تشکیل می‌دهند. از این ۱۰ درصد فقط یک درصدش طرفدار طالبانند. اینها آن قدر کشتار کرده‌اند که کشتارشان به ارتش نیز رسیده است.

آقای زرداری کمتر و آقای نواز شریف بیشتر به این تز اعتقاد دارند که طالبان پاکستان در پنجاب و دیگر مناطق پاکستان کاری نکنند ولی هر کاری خواستند در سوات انجام دهند. ولی چنین اتفاقی نیفتاده آنها در پیشاور و بلوچستان و جاهای دیگر پاکستان عملیات دارند و دائما مزاحمت ایجاد می‌کنند. طالبان پاکستان تروریست است، آشکارا هر کار تروریستی که می‌خواهد انجام می‌دهد. برای تروریست که نمی‌توانید جا تعریف کنید. او هر جا بخواهد کارش را انجام می‌دهد.

بله. آخر مشکل اینجاست که شما از طالبان هیولایی ساخته اید و هر کس را که بخواهید بترسانید اسم طالبان را می‌آورید. این در حالی است که همه با طالبان صحبت می‌کنند. شب و روز. هم امریکایی‌ها، هم پاکستانی‌ها و هم دولت افغانستان با طالبان مذاکره می‌کنند. آنها می‌خواهند شرارت طالبان متوجه ایران شود. امریکایی‌ها می‌خواهند طالبان علیه ایران برخیزد.

چون که هم عربستان و هم امریکا با تشکیل نهضت اسلامی سنی به شدت مخالفند. وقتی طالبان به این سمت متمایل شد که تبدیل به یک نهضت اسلامی سنی شود، عربستانی‌ها و امریکایی‌ها احساس خطر کردند و برای نابودی آن وارد عمل شدند. طالبان خیلی اشتباه کرد چرا که حرکت خود را به سمت خشونت و کشتار سوق داد. این حرکت تبدیل به یک حرکت ظالمانه بسیار خونبار شد. اما در همین حالت نیز ستون امنیتی پاکستان دخالت مستقیم داشت. دستگاه امنیتی پاکستان فکر می‌کرد بر خلاف امریکایی‌ها که نه می‌خواهند افغانستان آرام باشد و نه ایران و پاکستان، فکر می‌کردند با کشاندن طالبان به خشونت می‌توانند افغانستان را مستقر کنند. الان هم همین سیاست دنبال می‌‌شود. امریکایی‌ها می‌خواهند با ساختن دیوی از طالبان با حمایت دستگاه امنیتی پاکستان برای ایران مزاحمت و گرفتاری ایجاد کنند.

زمان بوش هم بود. چه کسی می گوید نبود؟ امریکا مگر از کل این دعواها چه می‌خواهد. آنها مگر برای چه به افغانستان آمدند. مگر آنها قبلا افغانستان را ترک نکرده بودند چرا برگشتند؟ همه این بازی برای این است که نهضت‌های اسلامی منطقه سرکوب و نابود شوند و برای غرب و اسرائیل امنیت ایجاد شود.

بله حتما دارد. ما باید به فکر منافع خودمان باشیم. ما همیشه با طالبان تماس داشتیم و داریم. چرا که آی‌اس‌آی هیچ گاه مطمئن نبوده است که امریکایی‌ها می‌خواهند با طالبان مبارزه کنند. چون که امریکایی‌ها هم همیشه با طالبان تماس داشته‌اند. آی‌اس‌آی نمی‌خواهد از امریکایی‌ها فریب بخورد. امریکایی‌ها همیشه خواسته‌اند با هم بازی کنند.

ببینید، سیاست پاکستان با امریکا هیچ گاه جور نخواهد آمد. ما اصلا هماهنگی با هم نداریم. تا زمانی که پاکستان اسرائیل را به رسمیت نشناخته امریکایی‌ها به پاکستان اعتماد نخواهند کرد و بالعکس آن پاکستانی‌ها نیز اعتمادی به امریکایی‌ها نخواهند داشت. در نتیجه هیچ گاه هماهنگی کاملی برقرار نخواهد شد.

زرداری متاسفانه به این باور رسیده که باید سیاست‌های پرویز مشرف در هماهنگی با امریکا را ادامه دهد. او فکر می‌کند که باید به نوعی به امریکایی‌ها باج دهد تا خود را نگه دارد. ولی این سیاست ظرفیت تداوم ندارد. روزی خواهد رسید که زرداری هم به امریکایی‌ها رویگردان شده و نسبت به سیاست‌های آن بی‌تفاوت خواهد شد و رو در روی آنها خواهد ایستاد. همان طوری که ضیاء الحق، مشرف و بوتو کردند.

ببینید، امریکایی‌ها به دنبال حکومتی در پاکستان هستند که دو زانو مقابلشان بنشیند. چنین چیزی برای پاکستان امکان ندارد. امریکایی‌ها از ما می‌خواهند که در مقابل هند کوتاه بیاییم و آن را به مثابه یک برادر بزرگ ببینیم. آنها می‌خواهند میان هند، امریکا و اسرائیل سیاستی تعریف کنند و در نهایت آن را به ما دیکته کرده و از ما بخواهند که به آن عمل کنیم. این سیاست سرشار از تناقض است و شدنی نیست.

یعنی این هدفی است که امریکایی‌ها در پاکستان دنبال می‌کنند؟

امریکایی‌ها می‌خواهند ما پاکستانی‌ها از ایران جدا شویم و برویم سمت هند. آنها می‌خواهند هند را بر ما تحمیل کنند. چنین چیزی نمی‌شود. پاکستان گرایش ذاتی‌اش پیش از هند به ایران است. امریکایی‌ها می‌دانند که اسرائیل در حال تضعیف است. بنابر این می‌خواهند هند را در مقابل آن بزرگ کنند و در نهایت آن را بر ما تحمیل کنند.

جای اسرائیل را نه ولی می‌خواهند که ضعف اسرائیل را در منطقه بپوشاند. آنها به فکر این هستند که یک قدرتی جلوی ایران بالا بیاید. برای همین روی هند کار می‌کنند. حال خواهید دید که به زودی هند و ایران نیز با هم چالش پیدا می‌کنند. یعنی آمریکایی ها باعث این کار خواهندشد.

طالبان چیزی است که ۱۰ سال بر ما تحمیل شده است. برای این کار ما باید سیاست‌ها و مشخصات طالبان، کرزی، پاکستان و زرداری همه را بررسی کنیم. کرزی کسی بود که تا همین چند وقت پیش برای امریکایی‌ها کار می‌کرد حالا چه شده که در برابر امریکایی‌ها مقاومت می‌کند؟ شاید با زرداری هماهنگ شده است. حالا شما خیال می‌کنید، کرزی بهتر از طالبان است؟ این طور نیست. تا کنون در افغانستان کسی ضعیف‌تر از کرزی نیامده است…

چگونه اداره می‌کند؟ ما که داریم می‌بینیم. مسئله آتیه و آینده افغانستان است که با این سیاست‌های کرزی باید فاتحه افغانستان را خواند. الان چه امیدی به آینده افغانستان وجود دارد. کرزی از جرات و جربزه لازم برخوردار نیست.

کرزی نتوانسته است که ملت افغانستان را با خود همراه کند. مردم افغانستان با کرزی همراه نیستند و کرزی نیز به واسطه سیاست‌های داخلی اشتباهش روز به روز جایگاه مردمی‌اش را از دست می‌دهد. امریکا به دنبال مزدور در افغانستان است. کرزی نمی‌تواند یک روز برای منافع امریکایی‌ها کار کند و روز دیگر سیاستی خلاف آن اتخاذ کند.

من فکر می‌کنم امریکا تصمیم گرفته است که در نهایت منطقه را ترک کند.

بله. امریکا اکنون با یک شکست فاجعه‌آمیزی دست به گریبان است. حرف‌هایی که می‌زنند و اسنادی که منتشر می‌شود همه نشان می‌دهد که امریکا می‌خواهد زمینه‌های خروج خود از افغانستان را مهیا کند.

خیر به هیچ وجه. مگر حالا که امریکایی‌ها آمده‌اند از شدت درگیری‌ها چیزی کم شده است. ما نیازی به امریکایی‌ها نداریم. ما خودمون می‌توانیم خودمان را اداره کنیم.

هماهنگی ایران و افغانستان و پاکستان با هم تنها راه حل ثبات در افغانستان است.

متاسفانه دیپلماسی ضعیف ایران و ضعف سیاست‌های پاکستان باعث شده که این ناهماهنگی به وجود بیاید. افغان‌های بیچاره که اصلا سیاستی نداشته‌اند. در زمان ضیاء الحق بهترین رابطه دیپلماسی میان ایران و پاکستان بوده که ما می‌خواهیم همان رابطه برگردد. ولی متاسفانه هر سه کشور خیلی ضعیف عمل می‌کنند که شاهد این ناهماهنگی هستیم.

دولت آقای زرداری دولت بسیار ضعیفی است. اما زرداری بازیگر خوبی است. هر روز بازی‌ای را آغاز می‌کند که به هر حال توانسته مدیریت خوبی برایش در پی داشته باشد. هر روز زیر پایش را خالی می‌کنند ولی او با زیرکی از این مخاطرات می‌گریزد.